+ဆရာ့ စာအုပ္တစ္အုပ္ထဲက .. ေခါင္းေလာင္းဆြဲထားေပးတဲ့ေခြးကို အမွိဳက္ထုပ္တပ္ေပးသလို လြတ္လပ္စြာေတြးေခၚျပီးလုပ္ေဆာင္ျခင္းဟာ လြတ္လပ္စြာ ရွင္သန္ျခင္း တစ္ခုလို႔ ထင္ပါတယ္။
( ဟုတ္ပါသလား)
-ဟုတ္တာေပါ့။ ခင္ဗ်ားလည္း ကၽြန္ေတာ့္လို လူမ်ိဳး ဆိုရင္ တစ္ေန႔ၾကီးပြားဦးမယ္ … ။
* * *
+ဆရာတာရာမင္းေဝ
ဝတၳဳတိုေရးဖြဲ႔ရာတြင္ မည္သည့္အခ်က္မ်ား လိုအပ္သနည္း (သို႔မဟုတ္) မည္ကဲ့သို႔ ေရးဖြဲ႕ရသနည္း။
-ကမာၻေက်ာ္စာေရးဆရာႀကီးတစ္ေယာက္ကေျပာဖူးပါတယ္။ ၀တၳဳတိုေရးဖြဲ႕ရာမွာ အဓိက အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္ၾကီးသံုးခ်က္ရွိတယ္တဲ့ … ဒါေပမယ့္ ခက္တာက အဲဒီအခ်က္ၾကီး သံုးခ်က္ကို ဘယ္သူမွမသိၾကဘူးတဲ့ …
* * *
+ဆရာတာရာမင္းေဝခင္ဗ်ာ . .
ဆရာလူထုစိန္ဝင္းရဲ႕ “ လက္ဖက္ရည္ ခြက္ထဲမွ မုန္တိုင္းမ်ား ” စာအုပ္ကို ဘယ္လုိထင္ပါသလဲ။
-ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ အျမင္မတူပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီစာအုပ္ကို ေလးေလးစားစား ဖတ္ပါတယ္။ကမာၻေက်ာ္စကားတစ္ခြန္းကို ပဲ ကိုးကားျပီး ျပန္ေျပာလိုက္ပါ့မယ္။
“သူေျပာတာကို ကၽြန္ေတာ္သေဘာမတူပါဘူး၊
ဒါေပမယ့္သူ႔ရဲ႕ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္ကိုလည္း
ကၽြန္ေတာ့္ အသက္နဲ႔ လဲျပီး ကာကြယ္ေပးပါ့မယ္။”
* * *
+ဆရာတာရာမင္းေဝခင္ဗ်ား
လူဆိုတာ အခက္အခဲေတြကို ၾကံဳေတြ႕ရတာဓမၼတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ . . . အဲဒီအခက္အခဲ ေတြၾကားမွာ ဝမ္းသာမွဳေတြ တစ္ခါတေလ ေတြ႕ တတ္ပါတယ္။ အဲဒီဝမ္းသာမွဳေတြထဲမွာ ဘာဝမ္းသာဝမ္းေျမာက္မွဳေတြက အေကာင္းဆံုးလဲလို႔
သိခ်င္ပါတယ္။
-လူအမ်ိဳးမ်ိဳး ၊ ဘဝ အေထြေထြ ရွိၾကေလေတာ့ တစ္ေယာက္န႔ဲ တစ္ေယာက္ တူႏိုင္မယ္မထင္ပါဘူး။ ဝမ္းေျမာက္မွဳအေပၚမွာ နားလည္ခံယူၾကပံုခ်င္းလည္း ကြဲလြဲႏိုင္ပါတယ္။
* * *
+ဆရာတာရာမင္းေဝ
“ ျပိဳင္ျမင္းတို႔ရဲ႕ ခြာသံ” အတြက္ဆရာ့ကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ဆရာ့အတြက္ဂုဏ္ယူပါတယ္။ ဆရာ့ရဲ႕ အဂၤလိပ္စာ ေလ့လာမွဳအေတြ႕အၾကံဳအေၾကာင္းေဟာေျပာေပးပါ။
-အဂၤလိပ္စာ ေလ့လာနည္းေတြကေတာ့ အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္ . . . ။
လူသိနည္းျပီး ထိေရာက္မယ့္ “နည္း” တစ္ခု ေျပာျပပါ့မယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကို …. အဂၤလိပ္လူမ်ိဳးေတြၾကားထဲမွာ ေရာက္ေနတယ္လို႔ လုပ္ၾကည့္ပါ။ တရားထိုင္သလုိ ထိုင္ရမွာပါ။ မိနစ္၂၀ ေလာက္ စမ္းလုပ္ၾကည့္ပါ။ အခ်ိန္ေပးႏိုင္ရင္ ေပးႏိုင္သေလာက္ လုပ္ယူပါ။ စိတ္ကူးထဲက အဂၤလိပ္လူမ်ိဳးေတြနဲ႔ ရဲရဲတင္းတင္း ေရးဖတ္ေျပာဆိုဆက္ဆံေနပါ။ အခ်ိန္တိုတုိ အတြင္းမွာ တိုးတက္လာတာကို ၾကံဳဆံုရပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ဆံုး အိပ္မက္ မက္ရင္ေတာင္ အဂၤလိပ္လို မက္လာပါလိမ့္မယ္။
* * *
+ဆရာတာရာမင္းေဝ
ေထာ္ေလာ္ကန္႔လန္႔ လုပ္တာ တစ္သက္လံုး ဒီအတိုင္းပဲျဖစ္သြားသလား။ ဒါမွမဟုတ္ ဘယ္အခ်ိန္မွာတည့္သြားပါသလဲ။
-အႏုတ္နဲ႔ အႏုတ္ ေျမွာက္ရင္ အေပါင္းျဖစ္တယ္မဟုတ္လား။ တစ္ခါတခါ ေတာ့ တည့္သြား တတ္ပါတယ္။
* * *
+ဆရာတာရာမင္းေဝ
ဆရာ့ဇာတ္ေကာင္ ဂ်ိဳကာနဲ႔ ဆရာ ဘယ္သူ ပိုေတာ္ပါသလဲ။
-ထုတ္ေဝသူက ပိုေတာ္ပါတယ္။
* * *
+ဆရာတာရာမင္းေဝ
စာေပေလာကထဲကို ဝင္ေရာက္ဖို႔စြန္႔စားတဲ့လူတစ္ေယာက္ (သုညကစြန္႔ဝင္တဲ့လူတစ္ေယာက္)ကို
ကိုတာရာအေနနဲ႔ ဘယ္လုိျမင္ပါသလဲ။ဘယ္လိုအားေပးခ်င္ပါသလဲ။
-ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ ကဗ်ာစာသားတစ္ပုဒ္အတိုင္းပါပဲ။ “ ေလာကမွာေလေျပ ကိုခ်ည္း ေမွ်ာ္လင့္ စရာမလိုဘူး ၊ မုန္တိုင္းမွာလည္းေအာက္စီဂ်င္ပါ ပါတယ္” ရွင္သန္ ခြင့္အျပည့္ရွိပါတယ္။
* * *
+ဆရာမင္းေျခာက္ဆယ္ခင္ဗ်ား
ဆက္စပ္ေတြးေခၚမွဳသည္ ေနရာတိုင္းတြင္ အသံုးဝင္ပါသလား ။ ေထာ္ေလာ္ကန္႔လန္႔ေျဖေပးပါရန္ ပန္ၾကားပါသည္။
-ခ်စ္စရာေကာင္းတာေတြ ၾကံဳခဲ့ရဖူးပါတယ္။ တာရာမင္းေျခာက္ဆယ္လုိ႔ ခင္ဗ်ား ကၽြန္ေတာ့္ ကို သံုးႏွဳန္းတာက သိပ္ အလကၤာမေျမာက္ပါဘူး။ တစ္ျခားပုဂၢိဳလ္တစ္ေယာက္ကဆိုရင္ ၾကယ္မင္းေဆးေပါ့လိပ္အလိပ္ေျခာက္ဆယ္ ကၽြန္ေတာ့္ကို ေပးပို႔ဖူးပါတယ္။ သူ႔နာမည္ကလည္း “ဥကၠာေဝ” လို႔ လက္မွတ္ေရးထုိးထားပါတယ္။ သူ႔ကိုကၽြန္ေတာ္ ဥကၠာ ( ၆၀) ျပန္မပို႔ႏိုင္ပါ။ သူ႔အိမ္က အုတ္ခဲေတြၾကားမွာ ဘိလပ္ေျမ လိုေနရင္ နည္းနည္း ျဖည့္ေပးမယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ျပန္ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ဒီထက္ပိုျပီး ကၽြန္ေတာ္ဘာမွမတတ္ႏိုင္ပါ။ အမွန္ေတာ့ ပရိသတ္ဆိုတာ စာေရးဆရာထက္ ပိုေတာ္ပါတယ္။
* * *
+Post Modern ျဖစ္မျဖစ္ကို ဖန္တီးသူက ရည္ရြယ္ထားခြင့္ရွိပါသလားခင္ဗ်ား။
-ရည္ရြယ္စရာမလုိပါဘူး။ ျဖစ္တဲ့သူက သူဟာသူျဖစ္ပါတယ္။
* * *
+ေက်ာက္သင္ပုန္းေပၚက သုညနဲ႔ ဗလာစာရြက္ေပၚက သုညဘာကြာပါသလဲ။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ေက်ာက္သင္ပုန္းေပၚကို ေျမျဖဴနဲ႔ေရးျပီး ဗလာစာရြက္ေပၚကို ခဲဖ်က္ပါတဲ့ ခဲတံနဲ႔ေရးထားလို္က္ပါတယ္။
ေက်ာက္သင္ပုန္းေပၚက သုညအတြက္လည္း ေဘာဖ်က္ရွိပါတယ္။
+ေမာ္ဒန္အႏုပညာ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္အႏုပညာ မ်ားနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို မိတ္ဆက္ေပးပါဆရာ။ (နားမလည္ရင္ ေမာ္ဒန္ျဖစ္တယ္လို႔ ခပ္ၾကမ္းၾကမ္း ေျပာေနၾကပါတယ္။)
* * *
၁။ေမာ္ဒန္၊ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ အႏုပညာကိုမိတ္ဆက္ေပးဖုိ႔ဆိုတာ ကေတာ့ အေတာ့္ကို က်ယ္ျပန္႔ေနပါတယ္။ ဒီေနရာကေန အက်ယ္ေျပာလို႔မရႏိုင္တာကို ခြင့္လႊတ္ပါ။
၂။ပန္းသီးတစ္လံုးကို ခင္ဗ်ားစားလိုက္တယ္ဆိုပါစို႔။ ခ်ိဳရင္ခ်ိဳမယ္၊ ခ်ဥ္ရင္ခ်ဥ္မယ္၊ အဲဒီအေပၚမွာခင္ဗ်ားခံစားဖုိ႔ လိုတယ္။ နားလည္ဖို႔မလုိဘူး။ နားမလည္ဘဲခံစားရတဲ့ အရာေတြ ေလာကမွာ ရွိပါတယ္။ ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္း ေျပာတယ္ဆိုတာကေတာ့ ေဝဖန္ေရးဆရာေတြရဲ႕ စကားျပိဳင္ဆိုင္မွဳေတြအေပၚမွာဖြဲ႕တည္သြားတာ လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
+ဆရာတာရာမင္းေဝ
ေမာ္ဒန္၀တၳဳ၊ကဗ်ာကိုဖန္တီးသူ တစ္ေယာက္ဟာ ဘာေတြလိုအပ္ပါသလဲ။ ဘာေတြသိထားသင့္ပါသလဲ။ ဘာအေၾကာင္းကိုဘယ္လုိ ခံစားျပီး၊ ဘယ္လုိစ၊ ဘယ္လိုဆံုး ဆိုတာကို ဘယ္လိုသတ္မွတ္ပါသလဲဆရာ။
-ဒႆနဆိုင္ရာေမးခြန္းတစ္ခုရွိပါတယ္။ “ေရကိုဘယ္သူစေတြ႕သလဲ၊ငါးေတာ့ မဟုတ္ဘူး” တဲ့။ ေရထဲမွာေနတဲ့ ငါးက ေရအေၾကာင္းကိုမသိဘူး ဆိုတာသဘာဝက်ပါတယ္။ သူကလည္း ေလာကတစ္ခုအေနနဲ႔က်င္လည္တာကိုး၊ အဲဒီငါးနဲ႔ေရလိုပါပဲ… ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေလာကသားေတြကလည္း ေလာက ကိုစတင္သိျမင္သူေတြဟုတ္ရဲ႕လား၊ ေလာကထဲမွာ ရွင္သန္ေနေပမယ့္ ေလာကအေၾကာင္းေရာ တကယ္သိၾကရဲ႕လား။ အဲဒီလိုဒႆနမ်ိဳးကို အေျခခံျပီး ေမာ္ဒန္အႏုပညာေပၚေပါက္လာပါတယ္။ Law of uncertainly လို႔ ေခၚတဲ့ မေရရာမွဳေတြ ၊ နားလည္ရခက္မွဳေတြနဲ႔ အဆံုးအစမဲ့တဲ့ေနရာတစ္ခုမွာ ကိုယ္က အစက္အေျပာက္တစ္ခု အေနနဲ႔ ျဖတ္ပိုင္းလက္မွတ္မရွိဘဲ ရွင္သန္ေနရမွဳ . . . အဲဒါေတြ ေပၚ အေျခခံျပီး ေမာ္ဒန္အႏုပညာေပၚေပါက္လာပါတယ္။
ျမန္မာလို စာအုပ္စာတမ္းေတြ ရွိပါတယ္။ ဖတ္ၾကည့္ေစလုိပါတယ္။ အဲဒါထက္ပိုျပီး ေမာ္ဒန္အႏုပညာေတြကို စိမ့္ဝင္ခံစားၾကည့္ေစလိုပါတယ္။ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ အလိုလုိသိလာမွာပါ။ ဒါဟာ တကယ့္ေစတနာေတြနဲ႔ ေျပာျပတဲ့ အၾကံေပးစကားပါ။
* * *
အင္တာဗ်ဴးဂ်ာနယ္
အမွတ္-၁၁၇
၆၊မတ္၊၂၀၀၂။
မွတ္ခ်က္။ ။ အင္တာဗ်ဴးဂ်ာနယ္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးသည့္ ဆရာတာရာမင္းေ၀၏ အထက္ပါ အင္တာဗ်ဴးကို အီးေမးလ္မွတဆင့္ ေပးပို႔လာသူ ကိုေနမိုးေ၀အား ေက်းဇူးတင္႐ွိပါသည္။
Showing posts with label အင္တာဗ်ဴး. Show all posts
Showing posts with label အင္တာဗ်ဴး. Show all posts
+ဆရာတာရာမင္းေဝခင္ဗ်ား
“ကၽြန္ေတာ္ႏွင့္နတ္ဘုရားရုပ္ထု” မွ “မူလကစ၍ မူလသို႔ျပန္ေရာက္ျခင္း” ဟူေသာ အဓိပၸါယ္ ကို ရွင္းလင္းေပးပါခင္ဗ်ား။
-“ေတာက္တယ္က်င္း” လို႔ တရုတ္လုိအသံထြက္တဲ့ “တာအုိဝါဒ” ရဲ႕အယူအဆပါ။ အႏုပညာ(Art) ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ စတင္ေလ့လာခဲ့ၾကတယ္ဆိုပါစို႔။ ဆန္႔က်င္အႏုပညာ
Anti-Art ဆိုတာ ထပ္မံေပၚေပါက္လာပါတယ္။ ခုပို႔စ္ေမာ္ဒန္ကာလကိုေရာက္ေတာ့
ဗလာပံုစံ(Empty form) သုညဒီဂရီအေရးအသား(Zero Degree Writing) ၊ အႏုပညာ
မဟုတ္တဲ့ အႏုပညာ(Artless Art) စတာေတြထပ္မံေပၚေပါက္လာပါတယ္။ အက်ယ္ရွင္းရင္
အရမ္းရွည္လ်ားသြားပါလိမ့္မယ္၊ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ သီးသန္႔ေရးပါ့မယ္။
* * *
+ဆရာတာရာမင္းေဝခင္ဗ်ား
၅၂၈ + ၁ = ? ကိုလည္း ရွင္းလင္းေပးပါခင္ဗ်ား။
-ေနာက္ထားတာပါ။ ကၽြန္ေတာ့္ကိုေမးမယ့္အစား ကိုယ္စိတ္ဝင္စားတဲ့ေကာင္မေလးတစ္ေယာက္ ေယာက္ကို သြားျပၾကည့္ပါလား။ အႏုနည္းနဲ႔ေသာ္လည္းေကာင္း အၾကမ္းနည္းနဲ႔ေသာ္လည္းေကာင္း သူ ျပန္ေျဖရွင္းပါလိမ့္မယ္။
* * *
+တာရာမင္းေဝအေပၚ ကိုေရႊဘုန္းလူရဲ႕ အျမင္ နဲ႔ ကိုေရႊဘုန္းလူအေပၚ တာရာမင္းေဝရဲ႕ အျမင္။
မွန္ထဲမွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ၾကည့္ရသလုိေပါ့။ တူေတာ့တူပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ “ဘက္” လြဲေနတယ္။
* * *
+ဆရာတာရာမင္းေဝခင္ဗ်ား
ေလာကတြင္ အျဖဴေရာင္ ႏွင့္ အနက္ေရာင္တို႔အနက္ မည္သည္က ပို၍ တန္ဖိုးရွိပါသလဲ။ အက်ိဳးအေၾကာင္းႏွင့္ ေျဖဆိုေပးပါရန္ေတာင္းဆိုအပ္ပါသည္။
-ကမာၻေပၚမွာ လူျဖဴလူမည္းျပႆနာၾကီးထြားေနတုန္းပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ေတာ့ ႏွလံုးသားျဖဴတဲ့သူက လူျဖဴ၊ ႏွလံုးသားမည္းတဲ့လူက လူမည္းလို႔ခံယူပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ အဲဒါကလည္း စကားအျဖစ္နဲ႔သာေျပာရတာပါ။ ႏွလံုးသားဆိုတာကေတာ့ တစ္မ်ိဳးထဲပါပဲ။ အနက္ေရာင္ကို အျဖဴေရာင္ရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္လုိ႔ယူဆေနၾကတာကလည္း လြဲပါတယ္။ အျဖဴရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္က မျဖဴျခင္းပါပဲ။
ေနာက္တစ္ခါ ေျပာစရာရွိပါေသးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြ.. အေရာင္အမ်ိဳးမ်ိဳး ခြဲျမင္ေနရတာဟာ အလင္းရဲ႕လွည့္စားမွဳကိုလည္း ကိုယ္ကနားလည္ရမယ္လုိ႔ျမင္မိပါတယ္။
* * *
-ဆရာတာရာမင္းေဝ
အခ်စ္ဆိုတာကို ဆရာဘယ္လုိနားလည္ပါသလဲ ဆရာရင္ခုန္တတ္ပါသလား။
အခ်စ္ဆိုတာ ေမာ္ဒန္လုိ႔ ဆရာသတ္မွတ္ထားတာေလးေျပာျပေပးပါ။
အခ်စ္ကို အခ်စ္လုိ႔ပဲ နားလည္ပါတယ္။ ရင္ခုန္မိလုိ႔ ပဲ နားလည္ပါတယ္။ ရင္ခုန္မိ လို႔ မိန္းမရသြားပါတယ္။ ေမာ္ဒန္အျမင္နဲ႔ေျပာ …. ဆုိရင္ေတာ့
အခ်စ္ = အ + ခ်စ္
အ လို႔ ခ်စ္တယ္ လုိ႔ပဲ ဆိုၾကပါစို႔ ။
အင္တာဗ်ဴးဂ်ာနယ္
အမွတ္-၁၁၆
၂၇၊ေဖေဖာ္ဝါရီ၊၂၀၀၂။
မွတ္ခ်က္။ ။ အင္တာဗ်ဴးဂ်ာနယ္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးသည့္ ဆရာတာရာမင္းေ၀၏ အထက္ပါ အင္တာဗ်ဴးကို အီးေမးလ္မွတဆင့္ ေပးပို႔လာသူ ကိုေနမိုးေ၀အား ေက်းဇူးတင္႐ွိပါသည္။
“ကၽြန္ေတာ္ႏွင့္နတ္ဘုရားရုပ္ထု” မွ “မူလကစ၍ မူလသို႔ျပန္ေရာက္ျခင္း” ဟူေသာ အဓိပၸါယ္ ကို ရွင္းလင္းေပးပါခင္ဗ်ား။
-“ေတာက္တယ္က်င္း” လို႔ တရုတ္လုိအသံထြက္တဲ့ “တာအုိဝါဒ” ရဲ႕အယူအဆပါ။ အႏုပညာ(Art) ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ စတင္ေလ့လာခဲ့ၾကတယ္ဆိုပါစို႔။ ဆန္႔က်င္အႏုပညာ
Anti-Art ဆိုတာ ထပ္မံေပၚေပါက္လာပါတယ္။ ခုပို႔စ္ေမာ္ဒန္ကာလကိုေရာက္ေတာ့
ဗလာပံုစံ(Empty form) သုညဒီဂရီအေရးအသား(Zero Degree Writing) ၊ အႏုပညာ
မဟုတ္တဲ့ အႏုပညာ(Artless Art) စတာေတြထပ္မံေပၚေပါက္လာပါတယ္။ အက်ယ္ရွင္းရင္
အရမ္းရွည္လ်ားသြားပါလိမ့္မယ္၊ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ သီးသန္႔ေရးပါ့မယ္။
* * *
+ဆရာတာရာမင္းေဝခင္ဗ်ား
၅၂၈ + ၁ = ? ကိုလည္း ရွင္းလင္းေပးပါခင္ဗ်ား။
-ေနာက္ထားတာပါ။ ကၽြန္ေတာ့္ကိုေမးမယ့္အစား ကိုယ္စိတ္ဝင္စားတဲ့ေကာင္မေလးတစ္ေယာက္ ေယာက္ကို သြားျပၾကည့္ပါလား။ အႏုနည္းနဲ႔ေသာ္လည္းေကာင္း အၾကမ္းနည္းနဲ႔ေသာ္လည္းေကာင္း သူ ျပန္ေျဖရွင္းပါလိမ့္မယ္။
* * *
+တာရာမင္းေဝအေပၚ ကိုေရႊဘုန္းလူရဲ႕ အျမင္ နဲ႔ ကိုေရႊဘုန္းလူအေပၚ တာရာမင္းေဝရဲ႕ အျမင္။
မွန္ထဲမွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ၾကည့္ရသလုိေပါ့။ တူေတာ့တူပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ “ဘက္” လြဲေနတယ္။
* * *
+ဆရာတာရာမင္းေဝခင္ဗ်ား
ေလာကတြင္ အျဖဴေရာင္ ႏွင့္ အနက္ေရာင္တို႔အနက္ မည္သည္က ပို၍ တန္ဖိုးရွိပါသလဲ။ အက်ိဳးအေၾကာင္းႏွင့္ ေျဖဆိုေပးပါရန္ေတာင္းဆိုအပ္ပါသည္။
-ကမာၻေပၚမွာ လူျဖဴလူမည္းျပႆနာၾကီးထြားေနတုန္းပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ေတာ့ ႏွလံုးသားျဖဴတဲ့သူက လူျဖဴ၊ ႏွလံုးသားမည္းတဲ့လူက လူမည္းလို႔ခံယူပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ အဲဒါကလည္း စကားအျဖစ္နဲ႔သာေျပာရတာပါ။ ႏွလံုးသားဆိုတာကေတာ့ တစ္မ်ိဳးထဲပါပဲ။ အနက္ေရာင္ကို အျဖဴေရာင္ရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္လုိ႔ယူဆေနၾကတာကလည္း လြဲပါတယ္။ အျဖဴရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္က မျဖဴျခင္းပါပဲ။
ေနာက္တစ္ခါ ေျပာစရာရွိပါေသးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြ.. အေရာင္အမ်ိဳးမ်ိဳး ခြဲျမင္ေနရတာဟာ အလင္းရဲ႕လွည့္စားမွဳကိုလည္း ကိုယ္ကနားလည္ရမယ္လုိ႔ျမင္မိပါတယ္။
* * *
-ဆရာတာရာမင္းေဝ
အခ်စ္ဆိုတာကို ဆရာဘယ္လုိနားလည္ပါသလဲ ဆရာရင္ခုန္တတ္ပါသလား။
အခ်စ္ဆိုတာ ေမာ္ဒန္လုိ႔ ဆရာသတ္မွတ္ထားတာေလးေျပာျပေပးပါ။
အခ်စ္ကို အခ်စ္လုိ႔ပဲ နားလည္ပါတယ္။ ရင္ခုန္မိလုိ႔ ပဲ နားလည္ပါတယ္။ ရင္ခုန္မိ လို႔ မိန္းမရသြားပါတယ္။ ေမာ္ဒန္အျမင္နဲ႔ေျပာ …. ဆုိရင္ေတာ့
အခ်စ္ = အ + ခ်စ္
အ လို႔ ခ်စ္တယ္ လုိ႔ပဲ ဆိုၾကပါစို႔ ။
အင္တာဗ်ဴးဂ်ာနယ္
အမွတ္-၁၁၆
၂၇၊ေဖေဖာ္ဝါရီ၊၂၀၀၂။
မွတ္ခ်က္။ ။ အင္တာဗ်ဴးဂ်ာနယ္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးသည့္ ဆရာတာရာမင္းေ၀၏ အထက္ပါ အင္တာဗ်ဴးကို အီးေမးလ္မွတဆင့္ ေပးပို႔လာသူ ကိုေနမိုးေ၀အား ေက်းဇူးတင္႐ွိပါသည္။
+ဆရာတာရာမင္းေဝခင္ဗ်ား
ေမာ္ဒန္ကဗ်ာ၊ဝတၳဳမ်ားကို မည္သုိ႔ေသာ ေတြးလံုးမ်ားေပၚမွာမူတည္ျပီး၊ ဘယ္လုိခံစား ေရးသားခဲ့သလဲဆိုတာကို ဆရာ့အေနနဲ႕ ဆရာေရးခဲ့ေသာ ကဗ်ာ၊ဝတၳဳတစ္ပုဒ္ ဥပမာေပး၍ ရွင္းျပေပးေစလိုပါသည္ခင္ဗ်ား. .။
-အင္တာဗ်ဴးတစ္ခုမွာ ကၽြန္ေတာ္ေျပာခဲ့ဖူးပါျပီ။ “ငါဟာ.. အရက္မူးလာတဲ့ မီးေတာက္ေလးပါ” တဲ့။ မီးေတာက္ဆိုတာနဂိုတည္းက ယိမ္းႏြဲ႕တတ္တဲ့ သေဘာရွိပါတယ္။ အရက္မူးေနတဲ့မီးေတာက္ဆိုေတာ့ ဘယ္ေလာက္မ်ား ယိမ္းယိုင္လိုက္မလဲ.. ။ မီးေတာက္ဆိုေတာ့ နဂိုတည္းက ပူျပင္းေလာင္ျမိဳက္ပါတယ္။ အရက္ေသာက္ထားေတာ့ ရင္ထဲက ပုိပူပါတယ္။ ဒါပါပဲ။
ေမာ္ဒန္ကဗ်ာ၊ ေမာ္ဒန္အႏုပညာဆိုတာကေတာ့ ေဝဝါးျဖန္႔က်က္တတ္တဲ့ အဓိပၸါယ္ကို ေဆာင္ပါတယ္။
* * *
+ဆရာတာရာမင္းေဝ
ဆရာ့ရဲ႕ကဗ်ာမ်ားအေပၚ ဆရာေဇာ္ေဇာ္ေအာင္ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ရွင္းလင္းခ်က္ ေဝဖန္ခ်က္ အေပၚ ဆရာ့ရဲ႕အျမင္..။
ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ကို အဓိပၸါယ္ရွင္းလင္းရန္ လို မလို။ နိမိတ္ပံုအယူအဆမ်ားကို ရွင္းလင္းေပးရန္။
MODERN ကဗ်ာတစ္ပုဒ္အား အနက္အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုေပးရန္ အဓိက က်/မက် ေျဖၾကား ေပးေစလိုပါသည္။ အနက္အဓိပၸါယ္က အဓိကက်သူလား ေျဖၾကားေပးေစလုိပါသည္ ။
ေမာ္ဒန္ကဗ်ာလို႔ သတ္မွတ္တဲ့ စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားရွိပါသလား။ ရွိခဲ့ရင္ ေျဖၾကားေပးပါရန္။
ေမာ္ဒန္ႏွင့္ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ ကြာျခားခ်က္မ်ားကိုလည္း ေျဖၾကားေပးပါရန္။
ဇာနည္ဝင္းေမာင္
-ေျပာရရင္ ဆံုးႏုိင္ဖြယ္ရာမရွိေတာ့ပါဘူး။
“သရုပ္မွန္က မွန္ကန္တဲ့သရုပ္သဏၭာန္အတုိင္း ေဖၚက်ဴးတယ္။”
“ေမာ္ဒန္က မူလအတိုင္းမဟုတ္ဘဲ အခ်ိဳးဖ်က္ တင္ျပတယ္”
“ပို႔စ္ေမာ္ဒန္က ဘာသာစကား စည္းမ်ဥ္းေတြ ကိုပါခ်ိဳးဖ်က္တယ္”
အဲဒီလို….(မျပည့္စံုေပမယ့္)အက်ဥ္းေျပာလိုက္လုိ႔ရပါတယ္။
“ေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြ ကို အနက္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဖို႔ မလုိအပ္ပါဘူး။နားလည္ဖို႔မဟုတ္ဘဲ ခံစားဖို႔သာ ဦးတည္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေရးသားတင္ျပခဲ့တဲ့ ေဆာင္းပါးေတြဟာကဗ်ာရဲ႕အနက္အဓိပၸါယ္ ကိုဖြင့္လိုရင္း မဟုတ္ပါဘူး။ ကဗ်ာဖတ္သူရဲ႕ ခံစားခ်က္လမ္းေၾကာင္းကို ဖြင့္တာပါ။” ဒီေလာက္ ပဲေျဖပါရေစေတာ့။
* * *
+ဆရာတာရာမင္းေဝခင္ဗ်ား . . . .
ေမာ္ဒန္ပန္းခ်ီတြင္ ဗလာနယ္ဧ။္ အားသက္ေရာက္မွဳရွိေၾကာင္း ဖတ္ရွဳဖူးပါသည္။ ေမာ္ဒန္စာေပ (ဝတၳဳ၊ကဗ်ာ) တြင္ “ဗလာနယ္” ဧ။္ အားသက္ေရာက္ပံုကို ရွင္းလင္းေပးပါရန္ ၊ အဆိုပါ “ ဗလာနယ္” ကို မည္သို႔ေသာေနရာမ်ားတြင္ အသံုးျပဳသင့္ပါသလဲ ခင္ဗ်ား။
-ေဘာလံုးကန္ၾကသလိုေပါ့ . . .။ကြင္းကအေရးမၾကီးဘဲ ေဘာလံုးေရာက္ေနတဲ့ေနရာကို Positive Space၊ ေဘာလံုးမေရာက္တဲ့ ေနရာကို Negative Space လုိ႔ ဆိုၾကပါစို႔။ Positive Space မွာ ေဘာလံုးနဲ႔အတူ ကစားေနရသူက အေရးၾကီးသလို .. Negative Space မွာထဲမွာ ေျပးလႊားေနရာယူေနရသူကလည္း အေရးပါ ပါတယ္။ ေဘာလံုးနဲ႔အတူ ကစားတတ္ဖို႔ လိုသလုိ၊ ေဘာလံုးနဲ႔ခြာျပီး ကစားတတ္ဖို႔လည္း လုိပါတယ္။ ဗလာနယ္ သီအိုရီ (Blank Theory) နဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး ကၽြန္ေတာ္ ေဆာင္းပါးတစ္ ပုဒ္ေရးဖူးပါတယ္။ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ . . စာမ်က္ႏွာေပၚ မေရာက္လိုက္ပါဘူး. . လက္ေရးမူကို ျပန္ရွာေတြ႕ရင္ ပို႔ေပးလုိက္ပါ့မယ္။
ခက္တာက ေမးသူအမည္မပါလို႔ ခင္ဗ်ားက ဘယ္သူလဲမသိဘူး။ ဘယ္ကိုပို႔ ေပးရမလဲ မသိဘူး။
* * *
အင္တာဗ်ဴးဂ်ာနယ္
အမွတ္-၁၁၅
၂၀၊ေဖေဖာ္ဝါရီ၊၂၀၀၂။
မွတ္ခ်က္။ ။ အင္တာဗ်ဴးဂ်ာနယ္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးသည့္ ဆရာတာရာမင္းေ၀၏ အထက္ပါ အင္တာဗ်ဴးကို အီးေမးလ္မွတဆင့္ ေပးပို႔လာသူ ကိုေနမိုးေ၀အား ေက်းဇူးတင္႐ွိပါသည္။
ေမာ္ဒန္ကဗ်ာ၊ဝတၳဳမ်ားကို မည္သုိ႔ေသာ ေတြးလံုးမ်ားေပၚမွာမူတည္ျပီး၊ ဘယ္လုိခံစား ေရးသားခဲ့သလဲဆိုတာကို ဆရာ့အေနနဲ႕ ဆရာေရးခဲ့ေသာ ကဗ်ာ၊ဝတၳဳတစ္ပုဒ္ ဥပမာေပး၍ ရွင္းျပေပးေစလိုပါသည္ခင္ဗ်ား. .။
-အင္တာဗ်ဴးတစ္ခုမွာ ကၽြန္ေတာ္ေျပာခဲ့ဖူးပါျပီ။ “ငါဟာ.. အရက္မူးလာတဲ့ မီးေတာက္ေလးပါ” တဲ့။ မီးေတာက္ဆိုတာနဂိုတည္းက ယိမ္းႏြဲ႕တတ္တဲ့ သေဘာရွိပါတယ္။ အရက္မူးေနတဲ့မီးေတာက္ဆိုေတာ့ ဘယ္ေလာက္မ်ား ယိမ္းယိုင္လိုက္မလဲ.. ။ မီးေတာက္ဆိုေတာ့ နဂိုတည္းက ပူျပင္းေလာင္ျမိဳက္ပါတယ္။ အရက္ေသာက္ထားေတာ့ ရင္ထဲက ပုိပူပါတယ္။ ဒါပါပဲ။
ေမာ္ဒန္ကဗ်ာ၊ ေမာ္ဒန္အႏုပညာဆိုတာကေတာ့ ေဝဝါးျဖန္႔က်က္တတ္တဲ့ အဓိပၸါယ္ကို ေဆာင္ပါတယ္။
* * *
+ဆရာတာရာမင္းေဝ
ဆရာ့ရဲ႕ကဗ်ာမ်ားအေပၚ ဆရာေဇာ္ေဇာ္ေအာင္ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ရွင္းလင္းခ်က္ ေဝဖန္ခ်က္ အေပၚ ဆရာ့ရဲ႕အျမင္..။
ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ကို အဓိပၸါယ္ရွင္းလင္းရန္ လို မလို။ နိမိတ္ပံုအယူအဆမ်ားကို ရွင္းလင္းေပးရန္။
MODERN ကဗ်ာတစ္ပုဒ္အား အနက္အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုေပးရန္ အဓိက က်/မက် ေျဖၾကား ေပးေစလိုပါသည္။ အနက္အဓိပၸါယ္က အဓိကက်သူလား ေျဖၾကားေပးေစလုိပါသည္ ။
ေမာ္ဒန္ကဗ်ာလို႔ သတ္မွတ္တဲ့ စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားရွိပါသလား။ ရွိခဲ့ရင္ ေျဖၾကားေပးပါရန္။
ေမာ္ဒန္ႏွင့္ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ ကြာျခားခ်က္မ်ားကိုလည္း ေျဖၾကားေပးပါရန္။
ဇာနည္ဝင္းေမာင္
-ေျပာရရင္ ဆံုးႏုိင္ဖြယ္ရာမရွိေတာ့ပါဘူး။
“သရုပ္မွန္က မွန္ကန္တဲ့သရုပ္သဏၭာန္အတုိင္း ေဖၚက်ဴးတယ္။”
“ေမာ္ဒန္က မူလအတိုင္းမဟုတ္ဘဲ အခ်ိဳးဖ်က္ တင္ျပတယ္”
“ပို႔စ္ေမာ္ဒန္က ဘာသာစကား စည္းမ်ဥ္းေတြ ကိုပါခ်ိဳးဖ်က္တယ္”
အဲဒီလို….(မျပည့္စံုေပမယ့္)အက်ဥ္းေျပာလိုက္လုိ႔ရပါတယ္။
“ေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြ ကို အနက္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဖို႔ မလုိအပ္ပါဘူး။နားလည္ဖို႔မဟုတ္ဘဲ ခံစားဖို႔သာ ဦးတည္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေရးသားတင္ျပခဲ့တဲ့ ေဆာင္းပါးေတြဟာကဗ်ာရဲ႕အနက္အဓိပၸါယ္ ကိုဖြင့္လိုရင္း မဟုတ္ပါဘူး။ ကဗ်ာဖတ္သူရဲ႕ ခံစားခ်က္လမ္းေၾကာင္းကို ဖြင့္တာပါ။” ဒီေလာက္ ပဲေျဖပါရေစေတာ့။
* * *
+ဆရာတာရာမင္းေဝခင္ဗ်ား . . . .
ေမာ္ဒန္ပန္းခ်ီတြင္ ဗလာနယ္ဧ။္ အားသက္ေရာက္မွဳရွိေၾကာင္း ဖတ္ရွဳဖူးပါသည္။ ေမာ္ဒန္စာေပ (ဝတၳဳ၊ကဗ်ာ) တြင္ “ဗလာနယ္” ဧ။္ အားသက္ေရာက္ပံုကို ရွင္းလင္းေပးပါရန္ ၊ အဆိုပါ “ ဗလာနယ္” ကို မည္သို႔ေသာေနရာမ်ားတြင္ အသံုးျပဳသင့္ပါသလဲ ခင္ဗ်ား။
-ေဘာလံုးကန္ၾကသလိုေပါ့ . . .။ကြင္းကအေရးမၾကီးဘဲ ေဘာလံုးေရာက္ေနတဲ့ေနရာကို Positive Space၊ ေဘာလံုးမေရာက္တဲ့ ေနရာကို Negative Space လုိ႔ ဆိုၾကပါစို႔။ Positive Space မွာ ေဘာလံုးနဲ႔အတူ ကစားေနရသူက အေရးၾကီးသလို .. Negative Space မွာထဲမွာ ေျပးလႊားေနရာယူေနရသူကလည္း အေရးပါ ပါတယ္။ ေဘာလံုးနဲ႔အတူ ကစားတတ္ဖို႔ လိုသလုိ၊ ေဘာလံုးနဲ႔ခြာျပီး ကစားတတ္ဖို႔လည္း လုိပါတယ္။ ဗလာနယ္ သီအိုရီ (Blank Theory) နဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး ကၽြန္ေတာ္ ေဆာင္းပါးတစ္ ပုဒ္ေရးဖူးပါတယ္။ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ . . စာမ်က္ႏွာေပၚ မေရာက္လိုက္ပါဘူး. . လက္ေရးမူကို ျပန္ရွာေတြ႕ရင္ ပို႔ေပးလုိက္ပါ့မယ္။
ခက္တာက ေမးသူအမည္မပါလို႔ ခင္ဗ်ားက ဘယ္သူလဲမသိဘူး။ ဘယ္ကိုပို႔ ေပးရမလဲ မသိဘူး။
* * *
အင္တာဗ်ဴးဂ်ာနယ္
အမွတ္-၁၁၅
၂၀၊ေဖေဖာ္ဝါရီ၊၂၀၀၂။
မွတ္ခ်က္။ ။ အင္တာဗ်ဴးဂ်ာနယ္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးသည့္ ဆရာတာရာမင္းေ၀၏ အထက္ပါ အင္တာဗ်ဴးကို အီးေမးလ္မွတဆင့္ ေပးပို႔လာသူ ကိုေနမိုးေ၀အား ေက်းဇူးတင္႐ွိပါသည္။
+“အႏုပညာပစၥည္း ဆိုတာ … နားလည္ဖုိ႔မလုိ ခံစားရန္အတြက္ျဖစ္တယ္” ဆိုတာကို ဘယ္လုိျမင္ပါသလဲ။
ပါေမာကၡဦးလွေအာင္(ဥယ်ာဥ္ျခံဌာန)
-လက္ရွိကၽြန္ေတာ္တို႔ Post Modern World မွာ အႏုပညာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အယူအဆ ေပါင္းစံုေရာယွက္ႃပြန္းတီးလ်က္ ရွိပါတယ္၊ ကမာၻေက်ာ္ အႏုပညာသမားတစ္ေယာက္ ကဆိုရင္ သစ္ပင္ေတြ၊ ေမာ္ေတာ္ကားေတြ ကို ပလတ္စတစ္နဲ႔ ပတ္ျပပါတယ္။ နားလည္စရာမလုိပါဘူး။ ခံစားရံု သက္သက္နဲ႔ ရပါတယ္။ တျခားကမာၻေက်ာ္ အႏုပညာသမားတစ္ေယာက္ ကေတာ့ သဲေသာင္ျပင္ေပၚမွာ သဲေတြနဲ႔ပဲ ျမိဳ႕တစ္ျမိဳ႕ကို ထုဆစ္ျပပါတယ္။ ေလတိုက္တဲ့အခါမွာေတာ့ အဲဒီသဲပန္းပုဟာ တျဖည္းျဖည္း လြင့္ပါး ျပိဳက်သြားပါတယ္။ လာေရာက္ၾကည့္ရွဳသူေတြက ေမးျမန္းတဲ့အခါ အဲဒီျပကြက္ရဲ႕ အမည္ကို ေရာမျမိဳ႕ေတာ္ၾကီး ပ်က္စီးျခင္း လုိ႔ သူက ရြတ္ျပလိုက္ပါတယ္။ အဲဒါ မ်ိဳးက်ေတာ့လည္း နားလည္မွဳရွိမွ ခံစားလုိ႔ရမယ့္ ျပကြက္မ်ိဳးပါ။ Multi Reality ကိုလက္ခံထားတဲ့ လက္ရွိေခတ္ၾကီးမွာ အႏုပညာအယူအဆေတြဟာ မ်ိဳးစံုရွိပါတယ္။ မ်ိဳးစံုကိုလက္ခံပါတယ္။
* * *
+ဆရာတာရာမင္းေဝခင္ဗ်ား..
၁။ ဘယ္လုိစာအုပ္ေတြကို ဆရာအဓိက ဖတ္ပါသလဲ။
၂။ ေမာ္ဒန္ကဗ်ာဧ။္ အႏွစ္သာရ ၊ ရုပ္လကၡဏာ မည္သို႔ရွိသည္ကို ရွင္းလင္းေပးပါ။
ေမာင္ထက္ျမတ္ [ပႏွစ္(ငယ္)]
၁။ ဘယ္လုိစာအုပ္ကိုမဆို အဓိကထားဖတ္ပါတယ္။ “စာ” က အဓိကမဟုတ္ဘူး။ ဆင္ျခင္ သံုးသပ္တဲ့ ကိုယ့္ရဲ႕ဥာဏ္ကသာ အဓိကပါ။
၂။ ဒီေမးခြန္းကို ေျဖမယ္ဆိုရင္ အရမ္းရွည္လ်ားသြားပါလိမ့္မယ္။ ကမာၻေက်ာ္ ကေခ်သည္ တစ္ေယာက္ကို ဂ်ာနယ္လစ္ တစ္ေယာက္က “ဒီကကြက္ရဲ႕ အဓိပၸါယ္က ဘာလဲ” လို႔ေမးခဲ့ တာကို ကေခ်သည္ က ျပန္ေျဖပါတယ္။ “အဲဒီလုိသာ ပါးစမ္းနဲ႔ အလြယ္တကူေျပာလုိ႔ရရင္ ကၽြန္မတို႔ အပင္ပန္းခံျပီး ဘယ္ က ေနမလဲ” တဲ့။ ဒီေမးခြန္းနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ ကၽြန္ေတာ့္ သေဘာထားကလည္း အဲဒီအတိုင္းပါပဲ။ လက္လြတ္စပယ္ ေျဖဆိုတယ္လို႔ မထင္ရင္ အရမ္း ေက်းဇူးတင္မွာပါ။
* * *
+ဆရာခင္ဗ်ား
“ရသစာေပဧ။္နိဒါန္း” တြင္ ဆန္႔က်င္ဖက္ျဖစ္စဥ္သည္ ဟာသရသကိုေပးႏိုင္ပါသည္ဟု ေဖၚျပထားပါသည္။ “ေထာ္လန္ကန္႔လန္႔” မ်ားသည္ ဟာသရသ ႏွင့္မည္သို႔ကြာျခားပါသလဲခင္ ဗ်ာ။ “ေလွကိုမေလွာ္၊ပင္လယ္ကိုေလွာ္မည္” ဟူေသာ ဆရာဧ။္စာသည္ “ေထာ္ေလာ္ကန္႔လန္႔” ျဖစ္ေသာ္လည္း ဟာသရသ ကိုမေပးပါ။
ေလးစားစြာျဖင့္
KTR (စိုက္ပ်ိဳး)
၁။ “ေလွကိုမေလွာ္၊ ပင္လယ္ကိုေလွာ္မည္” ဟူေသာစကားလံုးသည္ ဟာသရသဆီသို႔ ဦးတည္ေသာ အလကၤာမဟုတ္ပါ။ Modern Sensibility အရ ေရးထားေသာ အဖြဲ႕အႏြဲ႕ တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။
၂။ ပထမ ေမးျမန္းခ်က္သည္ ဆရာေဇာ္ဂ်ီ ေရးသားေသာ “ရသစာေပဧ။္နိဒါန္း” စာအုပ္ ႏွင့္ ပတ္သတ္ေနပါသည္။ လက္ခံႏိုင္စရာမ်ားရွိသလို၊ ေတြေဝႏိုင္စရာမ်ားလည္းရွိေနပါသည္။ တစ္ေန႔ေန႔မွာ က်မ္းတစ္ေစာင္ေစာင္ျပဳ၍ ေျပာသင့္လွ်င္ေျပာပါမည္။ ဤေနရာမွာေတာ့ အက်ယ္ မရွင္းသာပါ။
၃။ “ဆန္႔က်င္ဖက္ျဖစ္စဥ္ သည္ ဟာသရသကို ေပးႏိုင္ပါသည္” ဟူေသာအဆိုကို ကၽြန္ေတာ့္ အေနႏွင့္ လက္မခံပါ။ “အႁကြင္းမဲ့” ဆိုလွ်င္လက္မခံျခင္းျဖစ္ပါသည္။
၄။ ေထာ္ေလာ္ကန္႔လန္႔ေတြးမွဳအားလံုးသည္ လည္း ဟာသရသကိုမေပးစြမ္းႏိုင္ပါ။ ဒီဘိုးႏိုး ေပးဖူးေသာ ဥပမာတစ္ခုရွိပါသည္။ “ဘတ္(စ္) ကားေပၚမွာ ခံုေတြျဖဳတ္လိုက္လွ်င္ဘယ္လုိျဖစ္မည္နည္း” ၊ “ကားေပၚမွာ လူပိုဆန္႔မည္ ။ ခံုလုထိုင္ေသာျပႆနာေတြ၊ေယာကၤ်ားေတြက မိန္းမကို ဦးစားေပးရေသာ ျပႆနာေတြ အတိုင္းအတာ တစ္ခုထိေျပလည္သြားႏိုင္သည္” သို႔ေသာ္ ထိုအေတြးသည္ ဟာသရသနွင့္ မသက္ဆိုင္ပါ။
၅။ အေတြးသည္ အေတြးျဖစ္ပါသည္။ ရသသည္ ရသျဖစ္ပါသည္။
* * *
အင္တာဗ်ဴးဂ်ာနယ္
အမွတ္-၁၁၄
၁၃၊ေဖေဖာ္ဝါရီ၊၂၀၀၂။
မွတ္ခ်က္။ ။ အင္တာဗ်ဴးဂ်ာနယ္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးသည့္ ဆရာတာရာမင္းေ၀၏ အထက္ပါ အင္တာဗ်ဴးကို အီးေမးလ္မွတဆင့္ ေပးပို႔လာသူ ကိုေနမိုးေ၀အား ေက်းဇူးတင္႐ွိပါသည္။
ပါေမာကၡဦးလွေအာင္(ဥယ်ာဥ္ျခံဌာန)
-လက္ရွိကၽြန္ေတာ္တို႔ Post Modern World မွာ အႏုပညာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အယူအဆ ေပါင္းစံုေရာယွက္ႃပြန္းတီးလ်က္ ရွိပါတယ္၊ ကမာၻေက်ာ္ အႏုပညာသမားတစ္ေယာက္ ကဆိုရင္ သစ္ပင္ေတြ၊ ေမာ္ေတာ္ကားေတြ ကို ပလတ္စတစ္နဲ႔ ပတ္ျပပါတယ္။ နားလည္စရာမလုိပါဘူး။ ခံစားရံု သက္သက္နဲ႔ ရပါတယ္။ တျခားကမာၻေက်ာ္ အႏုပညာသမားတစ္ေယာက္ ကေတာ့ သဲေသာင္ျပင္ေပၚမွာ သဲေတြနဲ႔ပဲ ျမိဳ႕တစ္ျမိဳ႕ကို ထုဆစ္ျပပါတယ္။ ေလတိုက္တဲ့အခါမွာေတာ့ အဲဒီသဲပန္းပုဟာ တျဖည္းျဖည္း လြင့္ပါး ျပိဳက်သြားပါတယ္။ လာေရာက္ၾကည့္ရွဳသူေတြက ေမးျမန္းတဲ့အခါ အဲဒီျပကြက္ရဲ႕ အမည္ကို ေရာမျမိဳ႕ေတာ္ၾကီး ပ်က္စီးျခင္း လုိ႔ သူက ရြတ္ျပလိုက္ပါတယ္။ အဲဒါ မ်ိဳးက်ေတာ့လည္း နားလည္မွဳရွိမွ ခံစားလုိ႔ရမယ့္ ျပကြက္မ်ိဳးပါ။ Multi Reality ကိုလက္ခံထားတဲ့ လက္ရွိေခတ္ၾကီးမွာ အႏုပညာအယူအဆေတြဟာ မ်ိဳးစံုရွိပါတယ္။ မ်ိဳးစံုကိုလက္ခံပါတယ္။
* * *
+ဆရာတာရာမင္းေဝခင္ဗ်ား..
၁။ ဘယ္လုိစာအုပ္ေတြကို ဆရာအဓိက ဖတ္ပါသလဲ။
၂။ ေမာ္ဒန္ကဗ်ာဧ။္ အႏွစ္သာရ ၊ ရုပ္လကၡဏာ မည္သို႔ရွိသည္ကို ရွင္းလင္းေပးပါ။
ေမာင္ထက္ျမတ္ [ပႏွစ္(ငယ္)]
၁။ ဘယ္လုိစာအုပ္ကိုမဆို အဓိကထားဖတ္ပါတယ္။ “စာ” က အဓိကမဟုတ္ဘူး။ ဆင္ျခင္ သံုးသပ္တဲ့ ကိုယ့္ရဲ႕ဥာဏ္ကသာ အဓိကပါ။
၂။ ဒီေမးခြန္းကို ေျဖမယ္ဆိုရင္ အရမ္းရွည္လ်ားသြားပါလိမ့္မယ္။ ကမာၻေက်ာ္ ကေခ်သည္ တစ္ေယာက္ကို ဂ်ာနယ္လစ္ တစ္ေယာက္က “ဒီကကြက္ရဲ႕ အဓိပၸါယ္က ဘာလဲ” လို႔ေမးခဲ့ တာကို ကေခ်သည္ က ျပန္ေျဖပါတယ္။ “အဲဒီလုိသာ ပါးစမ္းနဲ႔ အလြယ္တကူေျပာလုိ႔ရရင္ ကၽြန္မတို႔ အပင္ပန္းခံျပီး ဘယ္ က ေနမလဲ” တဲ့။ ဒီေမးခြန္းနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ ကၽြန္ေတာ့္ သေဘာထားကလည္း အဲဒီအတိုင္းပါပဲ။ လက္လြတ္စပယ္ ေျဖဆိုတယ္လို႔ မထင္ရင္ အရမ္း ေက်းဇူးတင္မွာပါ။
* * *
+ဆရာခင္ဗ်ား
“ရသစာေပဧ။္နိဒါန္း” တြင္ ဆန္႔က်င္ဖက္ျဖစ္စဥ္သည္ ဟာသရသကိုေပးႏိုင္ပါသည္ဟု ေဖၚျပထားပါသည္။ “ေထာ္လန္ကန္႔လန္႔” မ်ားသည္ ဟာသရသ ႏွင့္မည္သို႔ကြာျခားပါသလဲခင္ ဗ်ာ။ “ေလွကိုမေလွာ္၊ပင္လယ္ကိုေလွာ္မည္” ဟူေသာ ဆရာဧ။္စာသည္ “ေထာ္ေလာ္ကန္႔လန္႔” ျဖစ္ေသာ္လည္း ဟာသရသ ကိုမေပးပါ။
ေလးစားစြာျဖင့္
KTR (စိုက္ပ်ိဳး)
၁။ “ေလွကိုမေလွာ္၊ ပင္လယ္ကိုေလွာ္မည္” ဟူေသာစကားလံုးသည္ ဟာသရသဆီသို႔ ဦးတည္ေသာ အလကၤာမဟုတ္ပါ။ Modern Sensibility အရ ေရးထားေသာ အဖြဲ႕အႏြဲ႕ တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။
၂။ ပထမ ေမးျမန္းခ်က္သည္ ဆရာေဇာ္ဂ်ီ ေရးသားေသာ “ရသစာေပဧ။္နိဒါန္း” စာအုပ္ ႏွင့္ ပတ္သတ္ေနပါသည္။ လက္ခံႏိုင္စရာမ်ားရွိသလို၊ ေတြေဝႏိုင္စရာမ်ားလည္းရွိေနပါသည္။ တစ္ေန႔ေန႔မွာ က်မ္းတစ္ေစာင္ေစာင္ျပဳ၍ ေျပာသင့္လွ်င္ေျပာပါမည္။ ဤေနရာမွာေတာ့ အက်ယ္ မရွင္းသာပါ။
၃။ “ဆန္႔က်င္ဖက္ျဖစ္စဥ္ သည္ ဟာသရသကို ေပးႏိုင္ပါသည္” ဟူေသာအဆိုကို ကၽြန္ေတာ့္ အေနႏွင့္ လက္မခံပါ။ “အႁကြင္းမဲ့” ဆိုလွ်င္လက္မခံျခင္းျဖစ္ပါသည္။
၄။ ေထာ္ေလာ္ကန္႔လန္႔ေတြးမွဳအားလံုးသည္ လည္း ဟာသရသကိုမေပးစြမ္းႏိုင္ပါ။ ဒီဘိုးႏိုး ေပးဖူးေသာ ဥပမာတစ္ခုရွိပါသည္။ “ဘတ္(စ္) ကားေပၚမွာ ခံုေတြျဖဳတ္လိုက္လွ်င္ဘယ္လုိျဖစ္မည္နည္း” ၊ “ကားေပၚမွာ လူပိုဆန္႔မည္ ။ ခံုလုထိုင္ေသာျပႆနာေတြ၊ေယာကၤ်ားေတြက မိန္းမကို ဦးစားေပးရေသာ ျပႆနာေတြ အတိုင္းအတာ တစ္ခုထိေျပလည္သြားႏိုင္သည္” သို႔ေသာ္ ထိုအေတြးသည္ ဟာသရသနွင့္ မသက္ဆိုင္ပါ။
၅။ အေတြးသည္ အေတြးျဖစ္ပါသည္။ ရသသည္ ရသျဖစ္ပါသည္။
* * *
အင္တာဗ်ဴးဂ်ာနယ္
အမွတ္-၁၁၄
၁၃၊ေဖေဖာ္ဝါရီ၊၂၀၀၂။
မွတ္ခ်က္။ ။ အင္တာဗ်ဴးဂ်ာနယ္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးသည့္ ဆရာတာရာမင္းေ၀၏ အထက္ပါ အင္တာဗ်ဴးကို အီးေမးလ္မွတဆင့္ ေပးပို႔လာသူ ကိုေနမိုးေ၀အား ေက်းဇူးတင္႐ွိပါသည္။
- ဖန္တီးခဲ့တဲ့ လက္ရာမ်ားထဲက ကိုယ္တိုင္ႏွစ္သက္ခဲ့တဲ့ ဝတၳဳတစ္ပုဒ္ကို ေရြးခ်ယ္ေပးပါလား။
+ ဒီက႑အတြက္ “ပိေတာက္ပင္ကို အိပ္မက္,မက္တဲ့ေကာင္ေလး” ဆိုတဲ့ ဝတၳဳတိုကို ေရြးေပးလိုက္ခ်င္တယ္။ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ ၊ ဧၿပီလထုတ္ “ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္” မဂၢဇင္းမွာပါ၀င္ခဲ့တဲ့ ဝတၳဳတိုေလးပါ…။ ဒီဝတၳဳတိုေလးမွာနာမည္ရင္းရွိပါတယ္…။ ပရိတ္သတ္ကို ဆက္ဆံတဲ့ေနရာမွာ… သူ႔ နာမည္ ဟာ…“ပိေတာက္ပင္ကို အိပ္မက္,မက္တဲ့ေကာင္ေလး” ပါ ။ နာမည္ရင္းကေတာ့… “ဘယ္လမ္းကို သြားေနမွန္းမသိတဲ့ ေျမပံု” ျဖစ္ပါတယ္။
- အဲဒီဝတၳဳနဲ႔ ကိုယ့္ရဲ႕ လက္ေတြ႕ ဘဝ၊ ခံစားမႈတို႔ ပတ္သက္မႈရွိရင္ နည္းနည္း ေျပာျပေပးပါ။
+ ကၽြန္ေတာ္ဟာ အေမ့အိမ္ကခြဲၿပီး (၇) ႏွစ္တာခရီးတစ္ခုကို သြားခဲ့ဘူးပါတယ္…။ဘန္ေကာက္ကို Shopping ထြက္တာ မဟုတ္သလို ၊ ႏိုင္ငံျခားသေဘၤာလိုက္တာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။အဲဒီလို ခရီးတစ္ခု ထြက္ခဲ့တယ္ဆိုပါေတာ့ …။
အေမ့အိမ္ကို ျပန္အလာ … လမ္းမွာ ခံစားရတာေတြရွိပါတယ္ ။ ေလာကအေၾကာင္း ၊ ကိုယ့္အေၾကာင္း ျပန္ေတြးမိတာေတြရွိပါတယ္…။ ရင္းႏွီးသူေတြသိၾကပါတယ္ ။ အဲဒီခံစားခ်က္ ၊ အဲဒီ အေတြးအျမင္ကို အႏုပညာပစၥည္းတစ္ခုအျဖစ္ ျပန္တည္ေဆာက္တာပါပဲ။
- ဒီလိုဖန္တီးျဖစ္ဖို႔ ဘယ္လုိ inspiration ရပါသလဲ။
+ ဒီဝတၳဳမွာ inspiration မပါ ပါဘူး။ ကိုယ့္ဘ၀မွာ … ကိုယ္ျဖတ္သန္း ဆင္ျခင္မိတဲ့ အေနအထားတစ္ရပ္ကို အႏုပညာ တစ္ခုအျဖစ္အန္ထုတ္ပစ္ခ်င္တယ္။ အဲဒီလိုနဲ႔ ဒီ၀တၳဳကိုေရးျဖစ္တယ္။ေရးေအာင္လႈံ႕ေဆာ္တဲ့ စိတ္ဘဝ အသိေတြေၾကာင့္ပါ။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာဗိုင္းရပ္စ္ (mental virus) လို႔ေခၚတယ္ ။ ပညာရပ္ေ၀ါဟာရ အရ “N’ach” လို႔ သံုးတယ္။
- ဒီဝတၳဳကို တင္ျပရာမွာ ပံုသ႑ာန္ေ႐ြးခ်ယ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အခက္အခဲရွိပါသလား။
+ ဒီလက္ရာကို ပရိတ္သတ္သိေအာင္တင္ျပရာမွာ အခက္အခဲရွိသလားဆိုေတာ့ … ရွိတယ္။
ခက္တယ္။ အဲလို အေမ့အိမ္ျပန္တဲ့အေၾကာင္း ကဗ်ာေတြ၊ ဝတၳဳေတြ၊ ေဆာင္းပါးေတြမ်ားလွၿပီ။
အမ်ားစုကေတာ့. . . ေအာင္ျမင္မႈအတြက္ ဂုဏ္ယူၿပီးျပန္တာတို႔၊ ဆံုးရွံဳးမႈအတြက္ နာက်င္ေၾကကြဲၿပီး ျပန္တာတို႔
. . . အဲဒါေတြေပါ့…။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ္ေျပာခ်င္တာအဲဒါမ်ိဳး မဟုတ္ဘူး။ ဒီအခ်က္အေရးႀကီးတယ္။ ကၽြန္ေတာ့ဘဝမွာ
အေမ့အိမ္ကေန အေမ့အိမ္ ကေန တေနရာကို ထြက္သြားတာ၊ ၿပီး…ျပန္လာတာ မ်ားလွၿပီ။ သိပၸံ အျမင္အရ ေျပာရရင္ ေတာ့ အေ႐ြ႔“သုည” ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ဒီေနရာမွာ လည္ပတ္ေနရတဲ့ ကၽြန္ေတာ့္ဘဝရဲ႕
သံသရာစက္ဝိုင္း အငယ္စားေလးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တင္ျပခ်င္တာ။ အဲဒီလို စက္ဝိုင္းကေလးေတြ အမ်ားႀကီးကို
… ကၽြန္ေတာ္ လည္ပတ္ခဲ့ၿပီးၿပီ။ ဒါေပမဲ့…ဘာကို ဘဟိုျပဳၿပီး လည္ပတ္တာလဲ…။ ဒီစက္ဝိုင္းေတြ ဘယ္ကစတာ
လဲ…။ အဲဒါကို ကၽြန္ေတာ္က ကၽြန္ေတာ္နဲ႔အတူ ပရိသတ္ကိုလည္း ခံစားၾကည့္ေစခ်င္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ေျပာရခက္တယ္။ ရေအာင္ေျပာမယ္ဆိုၿပီး ေျပာခဲ့တာပါပဲ…။
- ဒီဝတၳဳမွာ အေၾကာင္းအရာနဲ႔ ပံုသ႑န္ ဘယ္လို တြဲဖက္ျဖစ္ခဲ့ပါသလဲ။
+ ဒီဝတၳဳကို တင္ျပရာမွာ အေၾကာင္းအရာနဲ႔ ပံုသ႑န္ဆိုၿပီး တြဲစပ္ခဲ့တာ မဟုတ္ဘူးဗ်…။ ‘Form and Content’
ဆိုတာကို ကၽြန္ေတာ္က ပယ္ထားတယ္။ ‘Material and Structure’ဆိုတဲ့ အတြဲအစပ္ကိုပဲ ကၽြန္ေတာ္သံုးတယ္။
စကားလံုးေတြကို ‘Material’ အျဖစ္ အသံုးခ်ၿပီး၊ဒီဝထၳဳရဲ႕ ‘Structure’ ကိုတည္ေဆာက္တယ္။ ဒါမ်ိဳးေပါ့။ “ဂယက္” ေျပာင္းျပန္ထတဲ့ နည္းကို သံုးခဲ့တယ္။ ဇတ္ေကာင္ရဲ႕ ဘဝနဲ႔ သက္တမ္းကို…က်ယ္ရာကေန…အခ်ိဳးက် က်ံဳ႕ဝင္သြားေစတဲ့ နည္းေပါ့။(အဲလို တည္ေဆာက္မႈကို post-modernist ေတြကေတာ့ Recursive Structureလို႔ သံုးၾကတယ္။) ၿပီး …အဲဒီအလႊာေတြကို ထပ္ပစ္တယ္။ (အဲဒါမ်ိဳးကို post-modernist ေတြက ‘strang loop” လို႕ သံုးတာမ်ိဳး ေတြ႔ဖူးတယ္) ၿပီးတစ္လႊာကေနတစ္လႊာ ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈလုပ္ပစ္တယ္။(အဲဒါမ်ိဳးကို post-modernist ေတြက ‘Flickering’ လို႕ သံုးတာမ်ိဳး ေတြ႔ဖူးတယ္။)
- ဒါဆိုရင္ ပံုေဖာ္တဲ့ေနရာမွာ ၾကားခဲပစၥည္းေတြ ဘယ္လိုသံုးခဲ့ပါသလဲ။
+ ဝတၳဳဆိုေတာ့လည္းဗ်ာ စကားလံုးၾကားခံပစၥည္း ‘verbal Medium’ နဲ႔ ပံုေဖာ္ရတာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ဒီဝတၳဳမ်ိဳးက စကားလံုး ကိုသိပ္အားထားလို႔ မရဘူး ‘Concept’ ကိုပံအားထားရတယ္။ ကိုယ္က “ဂယက္ေျပာင္းျပန္ထည့္နည္း”
ကို သံုးၿပီး ေရးခဲ့ေပမဲ့ ဖတ္သူက “ဂယက္အစဥ္ရိုက္ခတ္နည္း” အတိုင္းပဲ ဖတ္ရတယ္။ ဒီဝတၳဳထဲမွာ စက္ဝိုင္း
က်ံဳ႕ က်ံဳ႕ သြားၿပီးေနာက္ဆံုး ငယ္ဘဝမွာ… “ဝလံုးကို ဘယ္က စဖတ္ရမလဲ မသိတာ” ကို ေရးျပထားတယ္။
အဲဒါဟာ ဒီဝတၳဳရဲ႕ အႏွစ္ခ်ဳပ္ Concept ပဲ။ ဝလံုးကို ေရးတာဟာ စက္ဝိုင္းကို ဆြဲတာနဲ႔ မတူဘူး။ စက္ဝိုင္းက ဗဟို
ခ်က္ရိွတယ္။ ဝလံုးဗဟိုခ်က္ မရွိဘူး။ လည္ပတ္ေနရမဲ့ ဗဟိုခ်က္ မရွိသလို ျဖစ္ေနတဲ့ ကၽြန္ေတာ့္ဘဝကို ေျပာခ်င္တာ…။ ၿပီး အဲဒီလည္ပတ္မႈက ဘယ္က စမွန္းမသိတာကို ေျပာခ်င္တာ။
ဝတၳဳရဲ႕ အဲဒီအခ်က္ကေလးကို . . . KRA လို႔ ေခၚတယ္။ “Key Result Area” ေပါ့ေလ။ ေသာ့ခက္က်တဲ့ အပိုင္းေပါ့။ post-modernist ေတြမွာလည္း အဲလို နည္းစနစ္မ်ိဳး ရွိတယ္…။
“Mese-en abyme” လို႔ေခၚတယ္။ တျခားဆက္ေျပာရင္ေတာ့ ေျပာစရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိမယ္။
ဒါေပမယ့္ ဒီေလာက္ပဲ ေျပာခ်င္တယ္ဗ်ာ။
- ဒီလက္ရာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ပရိတ္သတ္ရဲ႕ တုန္႔ျပန္မႈ ဘယ္လိုရွိပါသလဲ။
+ ဒီဝတၳဳေလးရဲ႕ ပ်ံ႕ႏွံ႕မႈက ဘယ္ေလာက္မွ မရွိဘူး။ ထည့္ေပးတဲ့ မဂၢဇင္းက ေစာင္ေရ မမ်ားဘူး။ၿပီး…
ဧၿပီလထုတ္ မဂၢဇင္းဆိုေတာ့ သႀကၤန္အဖြဲ႔ အႏြဲ႕စာမူေတြနဲ႔ ေရာၿပီး ပါသြားရတာ။ သူေတာင္ အူေၾကာင္ေၾကာင္
ျဖစ္ေသး။ အေလးထားၿပီး ျဖတ္မိတဲ့သူ နည္းတယ္။ အႀကိဳက္ေတြ႕ျခင္း မေတြ႕ျခင္းက အဓိက မက်ဘူး …
အေတာ္ေလးေတာ့ စိတ္ဝင္တစားရွိၾကတယ္။
- အခုအခ်ိန္ ဒီလက္ရာကို ျပန္သံုးၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေကာ။
+ ေက်နပ္ပါတယ္။
ဒီဝတၳဳအေၾကာင္းေလး..အထက္မွာကၽြန္ေတာ္ေျပာခဲ့တာေတြက… ပညာရပ္ ေဝါဟာ၇ေတြပါသြားတယ္။
ဝတၳဳတိုေတြ ကၽြန္ေတာ္ေရးတဲ့ ေနရာမွာ တခ်ိဳ႕ကိုလည္း သီအိုရီ သေဘာအရ စမ္းသပ္ေရးတာေတြရွိတယ္။
စိတ္ႀကိုက္ေတြ႔မွ ကိုယ္နဲ႔ လိုက္ဖက္တယ္ထင္မွေပါ့။ အမ်ားစုကိုေတာ့ ကိုယ့္ဘာသာ လြပ္လြပ္လပ္လပ္ ေရးတယ္။ ဘယ္သီအို၇ီ၊ ဘယ္ဝါဒ ဘယ္နည္းစနစ္ကိုမွ ဂ႐ုမစိုက္ဘူး။ ခု… ဝတၳဳတိုေလးက ဒုတိယ အမ်ိဳးအစားထဲမွာပါ, ပါ တယ္။
- တျခားေျပာခ်င္တာမ်ား ရွိေသးရင္…။
+ အခု…ရွင္းလင္းခ်က္မွာ post-modern နည္းဗ်ဴဟာတခ်ိဳ႕ အျခားပညာရပ္ေဝါဟာရ တခ်ိဳ႕ကို … နီးစပ္ရာ
ဆြဲယူရွင္းလင္းခဲ့တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အခုမွ အႏုပညာစ,ဖန္တီးမယ့္ ညီငယ္၊ညီမငယ္ေတြကိုေတာ့ တြန္႔
မသြားေစခ်င္ဘူး။ သူတို႔ကို လည္း လြပ္လြပ္လပ္လပ္ ဖန္တီးေစခ်င္တယ္။ အႏုပညာကို ခ်စ္ဖို႔၊ ခံစားတတ္ဖို႔
အႏုပညာနဲ႔အတူ အသက္ရွင္တတ္ဖို႔ အဓိကပါပဲ…။
မွတ္ခ်က္။ ။ Beauty မဂၢဇင္း၏ “သူႏွင့္ သူ႕အႏုပညာ” က႑တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးသည့္ ဆရာတာရာမင္းေ၀၏ အထက္ပါ အင္တာဗ်ဴးကို အီးေမးလ္မွတဆင့္ ေပးပို႔လာသူ ကိုေနမိုးေ၀အား ေက်းဇူးတင္႐ွိပါသည္။
+ ဒီက႑အတြက္ “ပိေတာက္ပင္ကို အိပ္မက္,မက္တဲ့ေကာင္ေလး” ဆိုတဲ့ ဝတၳဳတိုကို ေရြးေပးလိုက္ခ်င္တယ္။ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ ၊ ဧၿပီလထုတ္ “ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္” မဂၢဇင္းမွာပါ၀င္ခဲ့တဲ့ ဝတၳဳတိုေလးပါ…။ ဒီဝတၳဳတိုေလးမွာနာမည္ရင္းရွိပါတယ္…။ ပရိတ္သတ္ကို ဆက္ဆံတဲ့ေနရာမွာ… သူ႔ နာမည္ ဟာ…“ပိေတာက္ပင္ကို အိပ္မက္,မက္တဲ့ေကာင္ေလး” ပါ ။ နာမည္ရင္းကေတာ့… “ဘယ္လမ္းကို သြားေနမွန္းမသိတဲ့ ေျမပံု” ျဖစ္ပါတယ္။
- အဲဒီဝတၳဳနဲ႔ ကိုယ့္ရဲ႕ လက္ေတြ႕ ဘဝ၊ ခံစားမႈတို႔ ပတ္သက္မႈရွိရင္ နည္းနည္း ေျပာျပေပးပါ။
+ ကၽြန္ေတာ္ဟာ အေမ့အိမ္ကခြဲၿပီး (၇) ႏွစ္တာခရီးတစ္ခုကို သြားခဲ့ဘူးပါတယ္…။ဘန္ေကာက္ကို Shopping ထြက္တာ မဟုတ္သလို ၊ ႏိုင္ငံျခားသေဘၤာလိုက္တာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။အဲဒီလို ခရီးတစ္ခု ထြက္ခဲ့တယ္ဆိုပါေတာ့ …။
အေမ့အိမ္ကို ျပန္အလာ … လမ္းမွာ ခံစားရတာေတြရွိပါတယ္ ။ ေလာကအေၾကာင္း ၊ ကိုယ့္အေၾကာင္း ျပန္ေတြးမိတာေတြရွိပါတယ္…။ ရင္းႏွီးသူေတြသိၾကပါတယ္ ။ အဲဒီခံစားခ်က္ ၊ အဲဒီ အေတြးအျမင္ကို အႏုပညာပစၥည္းတစ္ခုအျဖစ္ ျပန္တည္ေဆာက္တာပါပဲ။
- ဒီလိုဖန္တီးျဖစ္ဖို႔ ဘယ္လုိ inspiration ရပါသလဲ။
+ ဒီဝတၳဳမွာ inspiration မပါ ပါဘူး။ ကိုယ့္ဘ၀မွာ … ကိုယ္ျဖတ္သန္း ဆင္ျခင္မိတဲ့ အေနအထားတစ္ရပ္ကို အႏုပညာ တစ္ခုအျဖစ္အန္ထုတ္ပစ္ခ်င္တယ္။ အဲဒီလိုနဲ႔ ဒီ၀တၳဳကိုေရးျဖစ္တယ္။ေရးေအာင္လႈံ႕ေဆာ္တဲ့ စိတ္ဘဝ အသိေတြေၾကာင့္ပါ။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာဗိုင္းရပ္စ္ (mental virus) လို႔ေခၚတယ္ ။ ပညာရပ္ေ၀ါဟာရ အရ “N’ach” လို႔ သံုးတယ္။
- ဒီဝတၳဳကို တင္ျပရာမွာ ပံုသ႑ာန္ေ႐ြးခ်ယ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အခက္အခဲရွိပါသလား။
+ ဒီလက္ရာကို ပရိတ္သတ္သိေအာင္တင္ျပရာမွာ အခက္အခဲရွိသလားဆိုေတာ့ … ရွိတယ္။
ခက္တယ္။ အဲလို အေမ့အိမ္ျပန္တဲ့အေၾကာင္း ကဗ်ာေတြ၊ ဝတၳဳေတြ၊ ေဆာင္းပါးေတြမ်ားလွၿပီ။
အမ်ားစုကေတာ့. . . ေအာင္ျမင္မႈအတြက္ ဂုဏ္ယူၿပီးျပန္တာတို႔၊ ဆံုးရွံဳးမႈအတြက္ နာက်င္ေၾကကြဲၿပီး ျပန္တာတို႔
. . . အဲဒါေတြေပါ့…။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ္ေျပာခ်င္တာအဲဒါမ်ိဳး မဟုတ္ဘူး။ ဒီအခ်က္အေရးႀကီးတယ္။ ကၽြန္ေတာ့ဘဝမွာ
အေမ့အိမ္ကေန အေမ့အိမ္ ကေန တေနရာကို ထြက္သြားတာ၊ ၿပီး…ျပန္လာတာ မ်ားလွၿပီ။ သိပၸံ အျမင္အရ ေျပာရရင္ ေတာ့ အေ႐ြ႔“သုည” ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ဒီေနရာမွာ လည္ပတ္ေနရတဲ့ ကၽြန္ေတာ့္ဘဝရဲ႕
သံသရာစက္ဝိုင္း အငယ္စားေလးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တင္ျပခ်င္တာ။ အဲဒီလို စက္ဝိုင္းကေလးေတြ အမ်ားႀကီးကို
… ကၽြန္ေတာ္ လည္ပတ္ခဲ့ၿပီးၿပီ။ ဒါေပမဲ့…ဘာကို ဘဟိုျပဳၿပီး လည္ပတ္တာလဲ…။ ဒီစက္ဝိုင္းေတြ ဘယ္ကစတာ
လဲ…။ အဲဒါကို ကၽြန္ေတာ္က ကၽြန္ေတာ္နဲ႔အတူ ပရိသတ္ကိုလည္း ခံစားၾကည့္ေစခ်င္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ေျပာရခက္တယ္။ ရေအာင္ေျပာမယ္ဆိုၿပီး ေျပာခဲ့တာပါပဲ…။
- ဒီဝတၳဳမွာ အေၾကာင္းအရာနဲ႔ ပံုသ႑န္ ဘယ္လို တြဲဖက္ျဖစ္ခဲ့ပါသလဲ။
+ ဒီဝတၳဳကို တင္ျပရာမွာ အေၾကာင္းအရာနဲ႔ ပံုသ႑န္ဆိုၿပီး တြဲစပ္ခဲ့တာ မဟုတ္ဘူးဗ်…။ ‘Form and Content’
ဆိုတာကို ကၽြန္ေတာ္က ပယ္ထားတယ္။ ‘Material and Structure’ဆိုတဲ့ အတြဲအစပ္ကိုပဲ ကၽြန္ေတာ္သံုးတယ္။
စကားလံုးေတြကို ‘Material’ အျဖစ္ အသံုးခ်ၿပီး၊ဒီဝထၳဳရဲ႕ ‘Structure’ ကိုတည္ေဆာက္တယ္။ ဒါမ်ိဳးေပါ့။ “ဂယက္” ေျပာင္းျပန္ထတဲ့ နည္းကို သံုးခဲ့တယ္။ ဇတ္ေကာင္ရဲ႕ ဘဝနဲ႔ သက္တမ္းကို…က်ယ္ရာကေန…အခ်ိဳးက် က်ံဳ႕ဝင္သြားေစတဲ့ နည္းေပါ့။(အဲလို တည္ေဆာက္မႈကို post-modernist ေတြကေတာ့ Recursive Structureလို႔ သံုးၾကတယ္။) ၿပီး …အဲဒီအလႊာေတြကို ထပ္ပစ္တယ္။ (အဲဒါမ်ိဳးကို post-modernist ေတြက ‘strang loop” လို႕ သံုးတာမ်ိဳး ေတြ႔ဖူးတယ္) ၿပီးတစ္လႊာကေနတစ္လႊာ ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈလုပ္ပစ္တယ္။(အဲဒါမ်ိဳးကို post-modernist ေတြက ‘Flickering’ လို႕ သံုးတာမ်ိဳး ေတြ႔ဖူးတယ္။)
- ဒါဆိုရင္ ပံုေဖာ္တဲ့ေနရာမွာ ၾကားခဲပစၥည္းေတြ ဘယ္လိုသံုးခဲ့ပါသလဲ။
+ ဝတၳဳဆိုေတာ့လည္းဗ်ာ စကားလံုးၾကားခံပစၥည္း ‘verbal Medium’ နဲ႔ ပံုေဖာ္ရတာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ဒီဝတၳဳမ်ိဳးက စကားလံုး ကိုသိပ္အားထားလို႔ မရဘူး ‘Concept’ ကိုပံအားထားရတယ္။ ကိုယ္က “ဂယက္ေျပာင္းျပန္ထည့္နည္း”
ကို သံုးၿပီး ေရးခဲ့ေပမဲ့ ဖတ္သူက “ဂယက္အစဥ္ရိုက္ခတ္နည္း” အတိုင္းပဲ ဖတ္ရတယ္။ ဒီဝတၳဳထဲမွာ စက္ဝိုင္း
က်ံဳ႕ က်ံဳ႕ သြားၿပီးေနာက္ဆံုး ငယ္ဘဝမွာ… “ဝလံုးကို ဘယ္က စဖတ္ရမလဲ မသိတာ” ကို ေရးျပထားတယ္။
အဲဒါဟာ ဒီဝတၳဳရဲ႕ အႏွစ္ခ်ဳပ္ Concept ပဲ။ ဝလံုးကို ေရးတာဟာ စက္ဝိုင္းကို ဆြဲတာနဲ႔ မတူဘူး။ စက္ဝိုင္းက ဗဟို
ခ်က္ရိွတယ္။ ဝလံုးဗဟိုခ်က္ မရွိဘူး။ လည္ပတ္ေနရမဲ့ ဗဟိုခ်က္ မရွိသလို ျဖစ္ေနတဲ့ ကၽြန္ေတာ့္ဘဝကို ေျပာခ်င္တာ…။ ၿပီး အဲဒီလည္ပတ္မႈက ဘယ္က စမွန္းမသိတာကို ေျပာခ်င္တာ။
ဝတၳဳရဲ႕ အဲဒီအခ်က္ကေလးကို . . . KRA လို႔ ေခၚတယ္။ “Key Result Area” ေပါ့ေလ။ ေသာ့ခက္က်တဲ့ အပိုင္းေပါ့။ post-modernist ေတြမွာလည္း အဲလို နည္းစနစ္မ်ိဳး ရွိတယ္…။
“Mese-en abyme” လို႔ေခၚတယ္။ တျခားဆက္ေျပာရင္ေတာ့ ေျပာစရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိမယ္။
ဒါေပမယ့္ ဒီေလာက္ပဲ ေျပာခ်င္တယ္ဗ်ာ။
- ဒီလက္ရာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ပရိတ္သတ္ရဲ႕ တုန္႔ျပန္မႈ ဘယ္လိုရွိပါသလဲ။
+ ဒီဝတၳဳေလးရဲ႕ ပ်ံ႕ႏွံ႕မႈက ဘယ္ေလာက္မွ မရွိဘူး။ ထည့္ေပးတဲ့ မဂၢဇင္းက ေစာင္ေရ မမ်ားဘူး။ၿပီး…
ဧၿပီလထုတ္ မဂၢဇင္းဆိုေတာ့ သႀကၤန္အဖြဲ႔ အႏြဲ႕စာမူေတြနဲ႔ ေရာၿပီး ပါသြားရတာ။ သူေတာင္ အူေၾကာင္ေၾကာင္
ျဖစ္ေသး။ အေလးထားၿပီး ျဖတ္မိတဲ့သူ နည္းတယ္။ အႀကိဳက္ေတြ႕ျခင္း မေတြ႕ျခင္းက အဓိက မက်ဘူး …
အေတာ္ေလးေတာ့ စိတ္ဝင္တစားရွိၾကတယ္။
- အခုအခ်ိန္ ဒီလက္ရာကို ျပန္သံုးၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေကာ။
+ ေက်နပ္ပါတယ္။
ဒီဝတၳဳအေၾကာင္းေလး..အထက္မွာကၽြန္ေတာ္ေျပာခဲ့တာေတြက… ပညာရပ္ ေဝါဟာ၇ေတြပါသြားတယ္။
ဝတၳဳတိုေတြ ကၽြန္ေတာ္ေရးတဲ့ ေနရာမွာ တခ်ိဳ႕ကိုလည္း သီအိုရီ သေဘာအရ စမ္းသပ္ေရးတာေတြရွိတယ္။
စိတ္ႀကိုက္ေတြ႔မွ ကိုယ္နဲ႔ လိုက္ဖက္တယ္ထင္မွေပါ့။ အမ်ားစုကိုေတာ့ ကိုယ့္ဘာသာ လြပ္လြပ္လပ္လပ္ ေရးတယ္။ ဘယ္သီအို၇ီ၊ ဘယ္ဝါဒ ဘယ္နည္းစနစ္ကိုမွ ဂ႐ုမစိုက္ဘူး။ ခု… ဝတၳဳတိုေလးက ဒုတိယ အမ်ိဳးအစားထဲမွာပါ, ပါ တယ္။
- တျခားေျပာခ်င္တာမ်ား ရွိေသးရင္…။
+ အခု…ရွင္းလင္းခ်က္မွာ post-modern နည္းဗ်ဴဟာတခ်ိဳ႕ အျခားပညာရပ္ေဝါဟာရ တခ်ိဳ႕ကို … နီးစပ္ရာ
ဆြဲယူရွင္းလင္းခဲ့တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အခုမွ အႏုပညာစ,ဖန္တီးမယ့္ ညီငယ္၊ညီမငယ္ေတြကိုေတာ့ တြန္႔
မသြားေစခ်င္ဘူး။ သူတို႔ကို လည္း လြပ္လြပ္လပ္လပ္ ဖန္တီးေစခ်င္တယ္။ အႏုပညာကို ခ်စ္ဖို႔၊ ခံစားတတ္ဖို႔
အႏုပညာနဲ႔အတူ အသက္ရွင္တတ္ဖို႔ အဓိကပါပဲ…။
မွတ္ခ်က္။ ။ Beauty မဂၢဇင္း၏ “သူႏွင့္ သူ႕အႏုပညာ” က႑တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးသည့္ ဆရာတာရာမင္းေ၀၏ အထက္ပါ အင္တာဗ်ဴးကို အီးေမးလ္မွတဆင့္ ေပးပို႔လာသူ ကိုေနမိုးေ၀အား ေက်းဇူးတင္႐ွိပါသည္။
Subscribe to:
Posts (Atom)
